De Europese Unie heeft op 2 juli 2025 haar eerste kwantumblauwdruk gelanceerd, met een ambitieus doel: tegen 2030 wereldleider worden in kwantumtechnologie en de afhankelijkheid van de VS en China verkleinen.
Maar met slechts 5% van de wereldwijde private kwantumfinanciering die naar Europa stroomt, staat de EU voor een flinke uitdaging. Hoe wil Brussel dit echter aanpakken?
Europa’s kwantumrevolutie: Een economische en strategische kans
Uitvoerend vicevoorzitter Henna Virkkunen benadrukte in Brussel dat Europa al €11 miljard aan publieke middelen in kwantumtechnologie heeft gepompt over de afgelopen vijf jaar. Toch is privaat kapitaal cruciaal om de VS en China bij te benen. Virkkunen zei:
“Kwantumtechnologie klinkt als sciencefiction, maar het is al realiteit. Het zal onze economie, veiligheid en probleemoplossing transformeren.”
De EU’s Quantum Strategy richt zich op het bundelen van onderzoeksexpertise, het delen van infrastructuur zoals quantumchip-fabrieken, en het stimuleren van een bruisend ecosysteem van startups en scale-ups.
Vooral dual-use toepassingen, die zowel civiele als defensiedoeleinden dienen, krijgen prioriteit. Denk aan quantumcommunicatie voor onkraakbare databeveiliging of sensoren die aardbevingen en waterbronnen met ongeëvenaarde precisie monitoren.
Praktische toepassingen: Van geneeskunde tot waterbeheer
Kwantumtechnologie belooft doorbraken in meerdere sectoren:
- Geneeskunde: Kwantumalgoritmen verbeteren radioscanners, waardoor kanker en neurologische aandoeningen eerder en nauwkeuriger worden gedetecteerd.
- Milieu: Kwantumgravimeters brengen ondergrondse waterlagen in kaart, essentieel voor droogtegevoelige gebieden, en versterken systemen voor aardbevingswaarschuwingen.
- Beveiliging: Een pan-Europees kwantumcommunicatienetwerk, zoals EuroQCI, gebruikt verstrengeling om financiële en defensiecommunicatie te beschermen tegen toekomstige hacks.
Deze toepassingen maken kwantumtechnologie niet alleen een innovatie, maar een strategische troef voor Europa’s economie en veiligheid.
Uitdagingen: Startups en fragmentatie
Ondanks dat Europa een derde van ’s werelds kwantumstartups huisvest en leidend is in wetenschappelijke publicaties, blijft het achter in het omzetten van onderzoek naar commerciële producten.
Virkkunen waarschuwde dat Europese startups, bruisend van ideeën maar vaak met beperkte middelen, worden opgeslokt door buitenlandse investeerders of naar de VS verhuizen voor beter durfkapitaal. Ze zei:
“Onze startups zijn kwetsbaar.”
Fragmentatie is een ander probleem. Nationale programma’s, zoals Frankrijk’s €1,8 miljard kwantumplan (2021) en Duitsland’s €2,8 miljard (2023), zijn indrukwekkend, maar missen coördinatie.
Kleinere initiatieven in Nederland, Finland en Oostenrijk richten zich op niches zoals communicatie en sensoren, maar een uniforme aanpak ontbreekt. Buiten de EU investeert het VK €500 miljoen in kwantum, met een focus op economische en veiligheidsvoordelen.
De Quantum Act: Een gamechanger in 2026
Om deze knelpunten aan te pakken, plant de EU in 2026 de Quantum Act. Deze wet zal:
- Private investeringen versnellen via een gestructureerd wettelijk kader.
- Grensoverschrijdende samenwerking versterken, zoals de Frans-Duits-Nederlandse kwantumalliantie.
- Infrastructuur opschalen, zoals pilotlijnen voor quantumchips en pan-Europese computerfaciliteiten.
Europa’s kwantumblauwdruk is een ambitieuze poging om technologische soevereiniteit te claimen. Door startups te steunen, infrastructuur te delen en toepassingen zoals medische scans en waterbeheer te versnellen, wil de EU een concurrentievoordeel opbouwen. Maar zonder snelle actie riskeren Europese startups overnames door de VS of China, waar private investeringen domineren.
Het bericht EU zet vol in op kwantumtechnologie: Blauwdruk voor wereldleiderschap in 2030 verscheen eerst op CryptoBenelux.