De FTX-ramp: hoe de cryptobeurs in november 2022 instortte

Sam Bankman-Fried gaat in hoger beroep tegen zijn celstraf van 25 jaar. Ook wordt er later deze maand 2 miljard dollar terugbetaald aan slachtoffers. Maar wat gebeurde er precies in november 2022, toen de cryptobeurs FTX instortte en bijna 10 miljard dollar aan klantentegoeden verdween?

De opkomst van FTX

FTX werd in 2019 opgericht door Sam Bankman-Fried (SBF), een jonge ondernemer met een achtergrond in wiskunde en trading bij Jane Street. Binnen enkele jaren groeide het platform uit tot de op één na grootste cryptobeurs ter wereld, mede dankzij een breed aanbod van innovatieve derivatenproducten, agressieve marketing en een aura van betrouwbaarheid.

Bankman-Fried presenteerde zichzelf als een altruïstische miljardair, voorstander van doneren aan goede doelen en publieke lobbyist voor duidelijke crypto-regelgeving. Hij werd een graag geziene gast in Washington, doneerde grote sommen aan politieke campagnes en wist zo het imago te scheppen van een visionair die de cryptosector naar volwassenheid zou leiden.

In 2021 en 2022 bereikte FTX een waardering van meer dan 32 miljard dollar. Sportarena’s in de Verenigde Staten kregen de naam van de beurs, beroemdheden werden ambassadeurs, en institutionele investeerders stonden in de rij om in te stappen.

De ondergang: liquiditeitscrisis en fraude

Het keerpunt kwam in november 2022. Een onderzoeksartikel van CoinDesk onthulde toen dat Alameda Research, het hedgefonds van Bankman-Fried dat nauw verweven was met FTX, voor een groot deel draaide op FTT, de eigen token van FTX. Deze bleek illiquide en niet waardevast. Toen Binance, de grootste rivaal van FTX, aankondigde al zijn FTT-posities te verkopen, ontstond er paniek onder klanten.

Binnen enkele dagen probeerden gebruikers miljarden dollars op te nemen, wat leidde tot een klassieke “bank run”. FTX bleek die uitbetalingen niet te kunnen dekken. Al snel kwam aan het licht dat klantentegoeden massaal waren doorgeschoven naar Alameda om verliezen te dekken en risicovolle investeringen te financieren. Al het geld was weg.

Op 11 november 2022 vroeg FTX officieel faillissement aan. Bankman-Fried trad af als CEO en werd kort daarna, na een korte klopjacht, gearresteerd op de Bahama’s waar het hoofdkantoor van FTX was gevestigd. Het faillissement legde een schuld van meer dan 8 miljard dollar bloot, een van de grootste financiële tekorten ooit in de cryptosector.

Gevolgen voor de cryptomarkt

De ineenstorting van FTX veroorzaakte een schokgolf. De koers van Bitcoin, destijds al in de krochten van de bearmarkt, daalde in korte tijd van circa 21.000 dollar naar rond de 16.000 dollar, terwijl talloze altcoins nog zwaardere klappen kregen.

Investeerders verloren miljarden: particuliere beleggers zagen hun spaartegoeden in rook opgaan, terwijl grote fondsen zoals Sequoia Capital hun volledige FTX-investeringen moesten afschrijven. Ook bedrijven die afhankelijk waren van FTX voor liquiditeit of leningen werden meegesleurd. Zo ging cryptolender BlockFi failliet en kwamen andere partijen zoals Genesis en Voyager in ernstige problemen.

Het vertrouwen in gecentraliseerde exchanges kreeg bovendien een zware tik. Waar de sector al gevoelig was voor volatiliteit en schandalen, maakte FTX duidelijk hoe kwetsbaar de fundamenten waren. Waren gecentraliseerde exchanges wel te vertrouwen? Het leidde tot een roep om strengere regulering en meer transparantie, zoals verplichte proof-of-reserves en strengere controles op vermenging van klantentegoeden.

Na FTX keken toezichthouders wereldwijd met hernieuwde argwaan naar crypto. In de VS openden de Securities and Exchange Commission (SEC) en het Department of Justice meerdere onderzoeken. Zo kenmerkte 2023 zich door een stortvloed van rechtszaken die door de SEC werden aangespannen tegen cryptobedrijven zoals Coinbase, Kraken en Binance. In Europa werd de MiCA-verordening versneld besproken en goedgekeurd, met als doel de sector beter te reguleren.

De reputatieschade was enorm. Voorstanders van crypto die jarenlang hadden gepleit voor legitimiteit zagen hun werk in duigen vallen. Critici, waaronder economen en centrale bankiers, gebruikten de FTX-case als bewijs dat de industrie inherent riskant en onbetrouwbaar was.

De rechtszaak tegen Sam Bankman-Fried

De juridische nasleep van de FTX-ramp was ook omvangrijk. In december 2022 werd Sam Bankman-Fried aangeklaagd op zeven punten van fraude, samenzwering en witwassen. Zijn proces begon in 2023 en kreeg wereldwijde media-aandacht.

Tijdens de zittingen bleek dat FTX en Alameda structureel klantentegoeden hadden misbruikt om verliezen te dekken, vastgoed te kopen en politieke donaties te financieren. Meerdere voormalige topmedewerkers, waaronder Caroline Ellison (CEO van Alameda) en Gary Wang (mede-oprichter van FTX), sloten deals met justitie en legden getuigenissen af tegen SBF.

In maart 2024 werd hij schuldig bevonden en veroordeeld tot 25 jaar gevangenisstraf. Voor velen werd dit gezien als een noodzakelijke waarschuwing dat de cryptosector niet buiten de wet staat. Het proces markeerde ook een keerpunt in de relatie tussen toezichthouders en crypto: de boodschap was duidelijk dat wanbeheer en fraude niet ongestraft zouden blijven.

Lessen en erfenis van de FTX-ramp

Ironisch genoeg heeft de ramp de sector op lange termijn mogelijk sterker gemaakt. Bedrijven die bleven staan, werden gedwongen hun bedrijfsvoering te professionaliseren. Institutionele partijen en toezichthouders kregen duidelijkheid over de risico’s, en voorstanders van decentralisatie zagen hun argumenten bevestigd. Vandaag de dag is de cryptosector volwassener dan ooit.

De FTX-ramp was meer dan een faillissement: het was een wereldwijde wake-upcall. Het liet zien hoe groot de kloof kan zijn tussen imago en realiteit, en hoe snel hebzucht en slecht bestuur zelfs de grootste succesverhalen kunnen ondermijnen.

Voor Sam Bankman-Fried betekende het de val van cryptomessiah tot veroordeelde fraudeur. En nu krijgt het verhaal, zoals we aan het begin van dit artikel schreven, een nieuw staartje. Hij gaat namelijk in beroep tegen zijn veroordeling. De komende maanden zullen we dit beroep op de voet volgen.

Claim vandaag nog €10 gratis en betaal geen handelskosten over de eerste €10.000!

Grijp deze unieke kans met Newsbit en Bitvavo door nu een account aan te maken via de knop hieronder. Stort slechts €10 en ontvang direct €10 gratis. Bovendien kun je 7 dagen lang zonder kosten handelen over je eerste €10.000 aan transacties. Start vandaag nog en profiteer direct van de groeiende populariteit van crypto!

Maak je account en Claim je €10 gratis.

Mis deze kans niet om direct te profiteren van de groeiende populariteit van Crypto!