Dossier El Salvador: bitcoin wettig betaalmiddel, duurzame miningplannen & inspireert andere landen

Bitcoinrevolutie in Latijns-Amerika: El Salvador erkende bitcoin als wettig betaalmiddel, kondigde plannen aan voor verdere adoptie en wil bitcoins minen met duurzame energie uit vulkanen. De situatie ontwikkelde zich in rap tempo en politici uit diverse landen in Latijns-Amerika lijken erdoor geïnspireerd. In navolging van El Salvador zouden sommigen al in gesprek zijn met de Bitcoinsector.

Er gebeurt iets bijzonders in Latijns-Amerika. El Salvador erkende bitcoin woensdag als officieel wettig betaalmiddel, waardoor het nu één van de twee officiële valuta’s van het land is. Zodra de wet van kracht wordt is iedereen in El Salvador verplicht om bitcoin als betaalmiddel te accepteren, eventueel in samenwerking met de overheid. Ook zijn belastingen in bitcoin te betalen.

Het is een historisch moment: de eerste keer dat men echt kan spreken van Bitcoinadoptie door een land. Politici verspreid over heel Latijns-Amerika reageerden verrassend positief. Een aantal wekken zelfs de indruk dat ze het voorbeeld van El Salvador willen opvolgen.

President Nayib Bukele van El Salvador heeft inmiddels laten weten dat het land ook van plan is naar bitcoins te minen, met duurzame en schone energie opgewekt uit lokale vulkanen.

Aankondiging en ontwikkelingen

De ontwikkelingen volgden elkaar de afgelopen dagen in rap tempo op. Het begon zaterdag tijdens de Bitcoin 2021 conferentie in Miami, waar een emotionele Jack Mallers van Strike aankondigde dat hij groot nieuws had.

Hij vertelde over de activiteiten van Strike in El Salvador. Strike is een betaal-app op basis van het Bitcoin Lightning Network, waarmee (internationale) betalingen in normale valuta’s instant en gratis zijn.

Het bedrijf verkoos El Salvador als eerste voor de internationale lancering van de app, omdat het één van de landen is waar de bevolking het meeste profijt kan hebben van Bitcoin. Samen met lokale bitcoiners zou Strike dagelijks 20.000 mensen onboarden. Het succes bracht hen in contact met de lokale overheid.

Wettig betaalmiddel

Mallers speelde daarna een videoboodschap af van president Nayib Bukele die het goede nieuws bracht. De president kondigde aan bitcoin in El Salvador officieel te willen erkennen als wettig betaalmiddel.

Bukele vertelde in de videoboodschap dat hij het vertrouwen in de toekomst van El Salvadoranen wil herstellen door toekomstgericht te zijn en grote ideeën te omarmen. Bitcoin is volgens hem wellicht zo’n idee. Hij hoopt dat het investeringen en bedrijvigheid aantrekt en dat het helpt met financiële inclusie.

Zo’n 70% van de lokale bevolking heeft bijvoorbeeld geen bankrekening. Miljoenen El Salvadoranen wonen daarnaast in andere landen en wanneer zij geld naar hun thuisland sturen gaan er soms tientallen procenten verloren aan transactiekosten. Met Bitcoin is een bankrekening niet nodig en wereldwijde transacties via het Lightning Network zijn instant en nagenoeg gratis.

President Bukele hoopt dat de lokale economie kan profiteren door zich aan te sluiten op de grotere bitcoineconomie. Enkele investeringen zouden al een verschil kunnen maken, want El Salvador is een klein land met pakweg zes miljoen inwoners en een laag bruto-nationaal product (BNP).

Bukele voegde later ‘laser eyes’ toe aan zijn Twitter profielfoto; een populaire Bitcoinmeme.

Reacties uit heel Latijns-Amerika

Er volgde een golf van positieve reacties van politici uit heel Latijns-Amerika. In navolging voegden zij één voor één laser eyes toe aan hun profielfoto’s en spraken zich positief uit over bitcoinadoptie.

In Panama schreef congreslid Gabriel Silva: “Dit is belangrijk. En Panama kan niet achterblijven. Als we een echte hub voor technologie en ondernemerschap willen zijn, moeten we cryptocurrencies ondersteunen. We zullen een voorstel voorbereiden om op de Vergadering te presenteren.”

In Paraguay voegde lid van het Huis van Afgevaardigden Carlitos Rejala laser eyes toe en hij schreef: “Zoals ik al lang geleden zei, ons land moet hand in hand met de nieuwe generatie vooruitgaan. Het moment is gekomen, ons moment. Deze week starten we met een belangrijk project om Paraguay voor de ogen van de wereld te innoveren!”. Hij liet weten met de lokale bitcoincommuity samen te werken om ervoor te zorgen dat Paraguay zich in de technologische voorhoede bevindt.

Een hoge ambtenaar uit Argentinië, Francisco Sánchez, voegde ook laser eyes toe en twitterde: “Ik kan het niet geloven, maar dit is hoe het is”. En in Brazilië voegde de politicus Fábio Ostermann laser eyes toe. In Mexico was het de senator Eduardo Murat Hinojosa, die erbij schreef: “Ik zal een wettelijk kader voor cryptomunten promoten en voorstellen in het lagerhuis van Mexico #btc”

Een adviseur van de president van Colombia nam via Twitter contact op met Jack Mallers. En Lord Fusitu’a, parlementslid in het kleine Polynesische eilandstaatje Tonga, gaf aan al met hem in gesprek te zijn en ook plannen te hebben om bitcoinreserves op te nemen in de staatskas.

President Bukele op Twitter spaces

President Bukele diende het wetsvoorstel direct in en woensdag volgde de stemming, waarbij het voorstel met een meerderheid is aangenomen. Over pakweg 90 dagen wordt de wet actief.

Tijdens de stemming hadden een aantal bekende bitcoiners zich verzameld in de Twitter Spaces van Nic Carter. Enigszins ad hoc werd de president van El Salvador ook uitgenodigd, die tot enige verbazing op de uitnodiging inging. Aan meer dan 20.000 luisteraars lichtte hij zijn intenties en plannen toe.

Bitcoin wordt volgens hem een officiële en volwaardige valuta van El Salvador, net zoals de Amerikaanse dollar dat is. Je zal er overal mee kunnen betalen, je mag het verdienen en je mag producten in bitcoin prijzen.

Het enige echte verschil is dat de dollar nog wel in de basis de rekeneenheid blijft. Als je bijvoorbeeld $500 dollar belasting moet betalen betaal je geen vastgestelde hoeveelheid bitcoin, maar ’ter waarde van $500 dollar aan bitcoin’.

Overheidswallet

Bukele vertelde dat hij samenwerkt met Strike om een bitcoinwallet van de overheid te creëren, om de adoptie voor de bevolking te vergemakkelijken.

Dat wordt een optionele en gratis wallet-app die volledig geïntegreerd is in de El Salvadoraanse economie. El Salvadoranen zonder technische kennis kunnen ermee eenvoudig bitcoinbetalingen accepteren. Mensen wel de kennis en kunde ervoor hebben mogen echter ook andere bitcoinwallets naar keuze gebruiken.

Om ondernemers te beschermen tegen de risico’s van koersvolatiliteit wordt er een overheidsfonds van ongeveer $150 miljoen dollar opgezet.

Dat werkt ongeveer als volgt: wanneer je iemand die geen bitcoin wil bezitten betaalt met bitcoin, dan koopt de overheid tijdens je aanschaf de bitcoin met het geld uit het fonds en de tegenpartij ontvangt direct het overeengekomen bedrag in dollars. De overheid verkoopt daarna de bitcoins op de vrije markt en eventuele koersschommelingen – positieve en negatieve – vangen zij op met de buffers in het fonds. Zo kunnen ondernemers die geen bitcoin willen ontvangen eenvoudig hun goederen en diensten voor bitcoin verkopen.

Het gaat president Bukele echter niet om de wallet, zegt hij. Het voornaamste is het gebruik van bitcoin in het land als wettig betaalmiddel. De wallet is daarbij slechts ter ondersteuning om mensen op gang te helpen.

Bitcoinmining

Uit het publiek kwam de vraag of El Salvador ook van plan is om bitcoinmining aan te moedigen, of er misschien zelf mee te beginnen. Dat had Bukele nog niet overwogen, vertelde hij, maar halverwege zijn antwoord leek bij hem een idee op te komen.

Hij vertelde dat El Salvador energiecentrales heeft die grote hoeveelheden duurzame en schone energie opwekken uit de warmte van lokale vulkanen. Vooralsnog was het plan om met de overvloed aan goedkope en schone stroom industrie er naartoe te lokken. Maar, zo sprak hij uit, misschien zou dat ook wel een uitkomst zijn voor bitcoinminers.

Bukele vertrok iets later, maar hij liet er geen gras over groeien. Iets later kondigde hij via Twitter aan dat hij opdracht heeft gegeven om plannen uit te werken om faciliteiten voor bitcoinmining aan te bieden, op basis van stroom opgewekt uit de vulkanen. Hij toonde beelden van een nieuwe bron waarmee 95MW aan schone stroom opgewekt kan worden, waar een mininghub omheen wordt ontworpen.

Bitcoin Beach

Bij de ontwikkelingen speelde het El Salvadoraanse Bitcoin Beach een belangrijke rol. Al enkele jaren wordt in twee kleine dorpjes aan de kust van El Salvador namelijk geëxperimenteerd met bitcoinadoptie. Daar hielpen een aantal bitcoiners de lokale bevolking van El Zonte en Punta Mango zich aan te sluiten op het Bitcoinnetwerk. Al enige tijd draait de lokale economie er voor een deel op bitcoin.

Bitcoin Beach zocht de samenwerking op met Jack Mallers, waardoor uiteindelijk de ontwikkelingen van de afgelopen week op gang kwamen. Bitcoin Beach wordt dan ook regelmatig door de betrokkenen genoemd als inspiratie voor de nationale bitcoinadoptie.

Macropolitieke gevolgen

De economische en (macro)politieke gevolgen zijn mogelijk groot. Nu El Salvador bitcoin heeft erkent als wettig betaalmiddel kan dat namelijk de wettelijke status van bitcoin in andere landen beïnvloeden. Het kan betekenen dat bitcoin voortaan niet meer als een bezitting (asset) wordt beschouwd, maar als een buitenlandse valuta. Daarvoor geldt andere regelgeving.

De Verenigde Staten zijn waarschijnlijk niet blij met de ontwikkelingen. El Salvador had ooit een eigen valuta, de colon, maar die stortte als gevolg van hyperinflatie ineen. Sindsdien is de Amerikaanse dollar de officiële nationale valuta van El Salvador. Bitcoin is nu de tweede officiële valuta en is daarmee is het in directe concurrentie met de dollar.

Voor El Salvador is het echter problematisch om hun economie volledig aan de dollar te koppelen. Ze zijn daardoor namelijk afhankelijk van het monetair beleid van Amerika, dat niet noodzakelijk goed is voor El Salvador. Noemenswaardig is een passage uit het El Salvadoraanse wetsvoorstel over de schade die centrale banken aanrichten aan de El Salvadoraanse economie:

Dat slaat vermoedelijk op de geldontwaarding die kan optreden, als gevolg van de explosieve vergroting van de dollar-geldhoeveelheid. El Salvador profiteert namelijk niet van het nieuw gecreëerde geld, maar draagt wel de lasten in de vorm van inflatie.

Het IMF reageerde vooralsnog ‘not amused’ op de ontwikkelingen en riep Bukele op het matje.

Wist je dat de populariteit van Bitcoin in Afrika ook hoogtijdagen viert, met name in Nigeria? Venezuela en Iran zitten er ook bovenop.