G7, EU & VS: sancties niet zomaar met bitcoin te omzeilen

Rusland kan de opgelegde sancties niet zomaar omzeilen met bitcoin, zo lieten de G7, de EU en de VS weten. Diverse verklaringen verduidelijken dat bitcoinbedrijven gereguleerd zijn, illegale geldstromen nauwlettend in de gaten worden gehouden en maatregelen zijn getroffen om te voorkomen dat Rusland of de Russische oligarchen met bitcoin de sancties omzeilen.

Zo verduidelijkten de landen van de G7 in een gezamenlijke verklaring dat ook bitcoin onder het bereik van de sancties valt. “Het is algemeen begrepen dat onze huidige sancties reeds crypto-activa betreffen”, stelt de verklaring. “We zijn vastberaden om maatregelen te treffen om illegale activiteit beter te detecteren en beletten, en we zullen kosten opleggen aan illegale Russische actoren die digitale activa gebruiken om hun welvaart te vergroten of over te dragen, consistent met onze nationale processen.”

Ook de EU verhelderde dat bitcoinbedrijven zich aan de restricties moeten houden. “De EU bevestigde het algemeen begrip dat leningen en krediet op elke manier verstrekt kunnen worden, waaronder in crypto-activa, en het verduidelijkte ook het begrip ‘overdraagbare effecten’, om duidelijk te maken dat crypto-activa daaronder vallen, en zodoende te zorgen voor een gedegen implementatie van de bestaande restricties”, stelt een persbericht. De Nederlandsche Bank (DNB) bevestigde dat in een vergelijkbaar bericht.

In VS was het de Department’s Office of Foreign Assets Control (OFAC) die op hetzelfde wees. Minister van Financiën Janet Yellen zei woensdag aanvullend: “Ik hoor vaak dat cryptovaluta genoemd wordt en dat is een kanaal om in de gaten te houden”. Ze wees er echter ook op dat antiwitwasregelgeving en sanctiewetten op bitcoinbedrijven van toepassing zijn. “Het is niet dat de sector er één is waarin dingen ontweken kunnen worden”, aldus Yellen.

Poortwachters

Het lijken reacties op zorgen geuit door politici en in de media. Vanwege de decentrale aard van bitcoin, waardoor het technisch onmogelijk is om transacties te blokkeren of fondsen te confisqueren, vragen sommigen zich af of Rusland ermee de sancties kan omzeilen.

Hoewel het Bitcoinnetwerk decentraal is, zijn bitcoinbedrijven dat echter niet. Sommige exchanges spraken zich initieel dapper uit tegen financiële censuur, maar feitelijk zijn bitcoinbedrijven over de hele wereld streng gereguleerd op een manier die vergelijkbaar is met banken. In Nederland zijn onder andere de Wwft en de Sanctiewet 1977 van toepassing. Die bepalen onder andere dat klanten zich moeten identificeren, gescreend dienen te worden tegen de sanctielijst en verplichten transactiemonitoring, waarbij verdachte transacties gemeld worden.

Op de sanctielijst staan diverse bitcoinadressen en bij de conversie naar een traditionele valuta vallen grotere bedragen direct op. Voor écht grote bedragen ontbreekt bovendien vaak de liquiditeit. Bij privacyverhogende technieken zoals Lighting en CoinJoin is de capaciteit ook beperkt en normale blockchaintransacties laten onuitwisbare sporen achter, waardoor de pakkans groot is.

Christine Lagarde, voorzitter van de Europese Centrale Bank (ECB), wees er al eerder op. “Overigens is het leuk en wel om crypto’s te zitten, maar het is niet alles”, stelde ze, “Je moet van crypto naar stablecoins en uiteindelijk naar een fiat valuta toe. Er zijn manieren om door het rookgordijn heen te prikken en ervoor te zorgen dat criminele activiteit wordt opgespoord en fatsoenlijk aangepakt wordt”, aldus Lagarde.

Bitcoin naar bitcoin

Als Rusland de conversie naar een traditionele valuta overslaat en leveranciers in bitcoin betaalt, zoals Oekraïne onlangs deed, dan loopt de ontvanger van de transactie, of iemand verderop in de keten, in principe tegen dezelfde problemen op. Zo lang bitcoin nog geen universeel geaccepteerd betaalmiddel is, zullen er ooit toch een keer rekeningen in een fiat valuta betaald moeten worden. En als bitcoin wel universeel geaccepteerd wordt zijn onverklaarbare inkomsten nog altijd een goede manier om tegen de lamp te lopen.

Het witwassen van zwart geld is met bitcoin daarom niet eenvoudig en in principe net zo moeilijk als met ieder ander soort zwart geld. Bitcoin is dan ook niet erg populair onder criminelen. Volgens onderzoek zou slechts 0,15% van het totale transactievolume gerelateerd zijn aan illegale activiteit.

In een eerder artikel lees je hoe bitcoin op diverse manieren een rol speelt in de oorlog in Oekraïne.