Bitcoin, innovatie en de angst voor verandering: De rol van de early adopter

Michael Eisink is al 20 jaar psycholoog en coach. In 2017 ontdekte hij de wondere wereld van bitcoin en sindsdien is hij besmet met de cryptokoorts. In zijn columns bekijkt hij crypto door het oog van een psycholoog.

Je kent het vast wel: ben je lekker een boom aan het opzetten over crypto met een crypto genoot, dan krijg je altijd wel een sceptische vraag. Bijvoorbeeld: “als je zo zeker weet dat bitcoin (BTC) naar de 100.000 dollar gaat, waarom koopt dan niet iedereen wat?” Een goede vraag en de vraagsteller beseft zich waarschijnlijk niet dat er in de toekomst een tijd kan zijn dat daadwerkelijk iedereen bitcoin (of wellicht in het geval van de late adopters, sats) heeft. Tevens beseft de vraagsteller zich waarschijnlijk niet dat doordat hij momenteel geen bitcoin koopt (maar de schaarste in de tussentijd oploopt), ik de goedkope bitcoin koop die hij later voor een veel hogere prijs zal gaan kopen.

Vroeg instappen, lang profiteren

Bovenstaande is een bekend fenomeen dat zich voordoet bij vrijwel alle nieuwe technologieën, zoals bij de adoptie van de mobiele telefoon en de auto heeft plaatsgehad. Zoals je in een eerdere column hebt kunnen lezen, waren er ook op het gebied van die twee technologische innovaties de nodige sceptische mensen. Er was een grote groep mensen die lange tijd bleven zweren bij hun paard omdat paarden betrouwbaarder zijn dan automobielen.

De goede verstaander in mij beseft zich dat de vraag misschien niet is wat hij lijkt. De vraag tussen de regels door zal eerder scepticisme zijn, wellicht zelfs een beleefde variant van hoon.

Dat brengt ons op de vraag waarom er mensen zijn die tegen beleggen zijn en, meer in het bijzonder, waarom er mensen zijn die tegen beleggen in crypto zijn.

Verandering is eng voor de mens

De mens is een organisme dat van nature niet houdt van verandering. Wij zijn gewoontedieren. Zo heb je een vaste plek aan de eettafel, op de bank en zelfs in kantoortuinen ontstaan al snel voorkeuren voor die bepaalde plek. Waarom houden mensen niet van verandering? Dat komt door de manier waarop ons brein is ingericht. Ons brein is een orgaan dat zeer goed is in het herkennen van patronen en tevens een voorliefde heeft voor vaste patronen. 

Dat komt weer omdat het hanteren van patronen energiebesparend is. Dit is de grondslag voor het ontstaan van allerhande psychologische principes, zoals stereotypen en biases. Het zorgt er echter tevens voor dat de meesten van ons van nature risk adverse zijn. De uitkomst van een bewezen en bekende werkwijze is nu eenmaal beter te voorspellen dan die van een nieuwe en daarmee onbekende werkwijze of strategie.

Er moeten in een innovatieve samenleving echter ook een aantal elementen zijn die risk preferent zijn, anders leefden we nog steeds als hunters/gatherers. Er heeft ooit iemand bedacht dat het verbouwen van planten middels landbouw mogelijk efficiënter zou zijn dan het verzamelen van planten tijdens een wandeling. Zolang de mens bestaat, zijn dit soort nieuwe technologieën aan scepticisme onderhevig geweest. Veilig, want bekend. Hij die geen risico neemt, zal behouden wat hij heeft, zo zal de redenatie van de meerderheid zijn. Dat verklaart waarom zoveel mensen blijven sparen, zelfs als de rente nul of negatief is.

Is het echter wel zo verstandig om conservatief te zijn? Hier is geen juist antwoord op te geven. Het heeft meer te maken met de persoonlijke voorkeur die een mens bezigt. Als je je fijn voelt bij zekerheid, is daar niets mis mee.

Beleggers zijn vernieuwers, misschien zelfs progressievelingen. We zien kansen in tegenstelling tot gevaren. Soms met verliezen tot gevolg. Daar staat tegenover dat rendementen veel hoger kunnen zijn dan bij sparen. Op zijn minst is het een leuke strategie!

Als crypto enthousiastelingen zijn we al helemaal bereid om risico’s te nemen en behoren hiermee, net als alle beleggers, tot de groep risico bereide personen. De groep van vroege gebruikers die zich verplaatste met behulp van een automobiel, die al vroeg elektrisch licht gebruikten en als een van de eersten belde met een mobiele telefoon. Alle early adopters werden in de vroege dagen — een periode die best lang kan duren — van een nieuwe technologie, vreemd aangekeken.

De early adopters zijn echter ook de mensen waarbij op termijn voor advies wordt aangeklopt. En, wees eerlijk, waarom vinden sceptische mensen innovaties de moeite waard om op af te geven en kritisch op te zijn? Er gebeurt blijkbaar iets in hen waartegen ze zich moeten afzetten om een cognitieve dissonantie op te heffen. Zou dit wellicht angst zijn dat bitcoin daadwerkelijk een succes zal worden?