Iran wil internationale handel met behulp van cryptovaluta

Iran wil bedrijven de mogelijkheid geven internationale handel te drijven met behulp van cryptovaluta zoals bitcoin. De centrale bank en het Ministerie van Handel hebben daartoe een overeenkomst gesloten, zo meldt de Iraanse krant Mehr News. De betalingsinfrastructuur van de centrale bank wordt ervoor gekoppeld aan een betalingsmechanisme waarmee betalingen in cryptovaluta kunnen plaatsvinden.

“Wat we met de centrale bank zijn overeengekomen, is het gebruik van blockchainsystemen en cryptovaluta’s in de internationale handelsomgeving”, verklaarde Alireza Peyman Pak, staatssecretaris van Industrie, Mijnbouw en Handel.

Hij stelt dat garanties, zekerheden en de mogelijkheid om overboekingen te doen essentieel zijn bij bedrijfsontwikkeling en bij handel met het buitenland. Daarvoor worden reeds diverse financiële instrumenten ingezet en cryptovaluta’s zoals bitcoin zijn daarmee volgens de staatssecretaris vergelijkbaar.

“Door middel van cryptovaluta’s kunnen betalingen worden gedaan”, zei hij, “Dat wil zeggen, cryptovaluta’s kunnen een middel zijn om het krediet van de exporteur over te dragen aan de importeur van goederen.”

Het hoofd van de Iraanse Handelsorganisatie voegde toe dat cryptovaluta’s veel praktische toepassingen voor het bedrijfsleven bieden, ondanks de zorgen en bezwaren van de centrale bank. Hij wijst op de risico’s van gemiste kansen.

Betalingsinfrastructuur

Om de internationale handel op basis van cryptovaluta’s te faciliteren wordt een betalingsinfrastructuur opgezet die door het bedrijfsleven en andere economische actoren gebruikt kan worden. “We werken aan het mechanisme van dit systeem”, vertelde het hoofd van de Handelsorganisatie. “Het internationale deel ervan is gedaan en binnen de komende twee weken zal de koppeling plaatsvinden van het ‘Ramzarz’-systeem met onze systemen.”

In 2020 voerde Iran reeds een nieuwe wet in die bitcoinminers verplicht om hun miningopbrengsten aan de centrale bank beschikbaar te maken voor de import van goederen uit het buitenland. Volgens staatssecretaris Peyman Pak heeft de centrale bank aangeboden die fondsen in te zetten voor het nieuwe handelssysteem.

“Alle economische actoren kunnen deze cryptovaluta’s gebruiken”, lichtte het hoofd van de Handelsorganisatie toe. “De handelaar neemt de roebel, de roepie, de dollar en de euro, waarmee hij cryptovaluta’s zoals bitcoin en tether, een vorm van krediet, kan verkrijgen en kan doorgeven aan de verkoper of importeur.”

Hij benadrukte dat er bij het gebruik van cryptovaluta’s geen kosten bij een wisselkantoor gemaakt hoeven te worden en dat ze eenvoudig op grote schaal te gebruiken zijn. Het zou de export stimuleren. Hij lijkt daarbij wel voorbij te gaan aan de (weliswaar relatief lage) transactiekosten op het Bitcoinnetwerk in de vorm van miner’s fees.

Iran & Bitcoin

Iran heeft een wispelturige relatie met Bitcoin. Bitcoinmining is populair in het olierijke land vanwege de lage energieprijzen die er gelden. Ongeveer 4% tot 5% van de wereldwijde hashrate (rekenkracht) van bitcoinminers zou uit Iran afkomstig zijn.

Initieel leverde dat veel weerstand op vanuit de Iraanse overheid. Het stroomnet werd door de hoeveelheid mining zwaar belast en in reactie voerde de overheid wetgeving in die de miningsector aan banden legde en de handel in bitcoin verbood. Volgens geruchten gingen veel bitcoinminers echter stiekem door met minen. In 2019 bleken sommige miners in hun miningapparatuur te hebben verscholen in Moskeeën, om uit het zicht te blijven en vanwege de gesubsidieerde stroomvoorzieningen waarvan de Moskeeën gebruik mogen maken.

Later draaide de overheid langzaam bij. Het voerde een vergunningstelsel in voor bitcoinminers en het verbod op bitcoinhandel werd weer opgegeven. Eind 2020 leek het roer helemaal om: er kwam een nieuwe wet die lokale bitcoinminers verplicht hun miningopbrengsten aan de centrale bank beschikbaar te maken voor de import van goederen uit het buitenland. Het nieuwe aangekondigde handelssysteem, dat ook door normale bedrijven gebruikt mag worden, lijkt in het verlengde hiervan te liggen.

Sancties

Bitcoin is decentraal en daardoor een open en vrij toegankelijk monetair netwerk. Niemand heeft de controle over het netwerk en dat maakt het een gelijk speelveld, dat inclusief en politiek neutraal is. Het is één van de eigenschappen die Bitcoin uniek maken en waardoor het kan uitgroeien tot een mondiaal en universeel geldsysteem. Of je nu in het rijke westen woont of in één van de armste landen ter wereld, zolang er stroom is en een internetverbinding kan je Bitcoin gebruiken.

Dat is om allerlei redenen nuttig, maar het is vooral van belang voor de 1,7 miljard mensen in de wereld zonder bankrekening. Vaak zijn ze te arm of zijn de kosten te hoog, ontbreekt de bankeninfrastructuur of hebben ze de benodigde identiteitspapieren niet. Doorgaans hebben ze wel toegang tot een smartphone. Met Bitcoin kunnen zij een station overslaan en rechtstreeks onderdeel uitmaken van de wereldwijde en digitale economie. De maatschappelijke impact hiervan dient niet te worden onderschat; financiële inclusie kan miljoenen levens fundamenteel veranderen.

De keerzijde is dat Bitcoin ook interessant is voor landen met een laakbaar regime, zoals Iran. Daartegen gelden al jaren sancties die de internationale handel bemoeilijken en die de toegang tot het internationale banken-betalingsverkeer blokkeren. Er gaan in Iran daarom al langer stemmen op om de sancties met behulp van bitcoin te omzeilen. Het Bitcoinnetwerk is immers meedogenloos betrouwbaar en het kent geen identiteiten of onderscheid: een bitcointransactie met voldoende miner’s fee wordt onherroepelijk verwerkt.

Is een wereldwijd en open monetair netwerk goed of slecht? Misschien een beetje van allebei. Voor miljoenen van de armste mensen ter wereld is het wellicht zeer nuttig, maar dat is het óók voor allerlei boeven en onderdrukkende regimes. In de kern is Bitcoin slechts een technologie en technologie is neutraal; het is aan mensen wat ze ermee doen. Het is in die zin een beetje zoals het internet: een wereldwijd en open communicatienetwerk. Dat is ook niet per definitie goed of slecht, maar gewoon een technologie.

Ook Venezuela experimenteert vanwege sancties al enige tijd met Bitcoin. De overheid heeft een ‘nationale miningpool’ en het Venezolaanse leger heeft een bitcoin miningfarm.