Kan ik een gezondheidscrisis vergelijken met een financiële crisis, c.q. crisis in de woningmarkt? De ene crisis is de andere niet. Er zit natuurlijk enig verschil tussen harde stenen en een besmettelijk virus dat de samenleving dwingt in hun huisjes te blijven. Een dak boven ons hoofd is best wat waard, zeker als je ziek bent en aan huis bent gebonden. Maar hoeveel, dat is de vraag.
Op elkaars lip
Het is van de zotte dat onze jeugd niet voor een fatsoenlijke prijs een huis kan kopen. Word je door corona al gedwongen om meer thuis te blijven in de krappe woning van je ouders waar je met broers en zussen moet strijden om vierkante meters waar je ook nog je vrienden moet ontvangen. Ik benoem deze situatie hier bewust omdat dit meer speelt dan menigeen denkt. Als je als ouders met meerdere kinderen alle slaapvertrekken en de zolderkamer hebt gevuld dan is het huisje vol. De woonkamer en eetkeuken worden gezamenlijk gedeeld onder het eten en gezinsaangelegenheden. Normaal gesproken zoeken kinderen ook vertier buitenshuis om niet teveel op elkaars lip te zitten, helaas is dat in coronatijd nogal een dingetje. De toekomst wat betreft de bouw van meer woningen ziet er, hoe noodzakelijk dat ook is, zeer somber uit.
Wonen op 15 vierkante meter
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) publiceerde onlangs een rapport waarin werd gemeld dat een grote versnelling van de woningbouw op korte termijn niet te verwachten valt. Er is momenteel een tekort van ongeveer 331.000 woningen! Dat loopt op naar 419.000 huizen in 2025. Oei! Als je daar goed over nadenkt dan zou ik willen beweren dat deze woningcrisis erger is dan de coronacrisis. Het gaat hier om onze jongeren die nauwelijks in staat zijn om hun ouderlijk huis op jeugdige leeftijd te ‘ontvluchten.’ Let wel, we wonen in een klein landje en een groot deel van de samenleving woont in rijtjeshuizen, in flats of appartementen. Sommige studenten wonen in studio’s met een woonoppervlakte van gemiddeld om en nabij de 15 à 20 vierkante meter. Hoe vreemd is het dan dat jongeren gaan feesten in parken en schuurtjes, zolang terrassen en evenementen niet toegankelijk zijn.
Eigen woning consumeren
Nog erger is de prijs voor een koophuis, die ook de komende jaren blijft stijgen. Jongeren zijn het kind van de rekening. De senioren die al jarenlang een eigen woning bezitten mogen niet klagen. De waarde is over de kop gegaan en de hypotheek geheel of gedeeltelijk afgelost. Sommigen voelen zich steenrijk, en dat is dan ook het enige. De overwaarde levert hogere aanslagen op in de inkomstenbelasting, de onroerende zaakbelasting en andere heffende instanties zoals het waterschap. Er zijn ook senioren die hun huis opeten. Over smaak valt te twisten. De opeet-hypotheek van de Rabobank is een van de varianten die banken aanbieden. Met lage rentetarieven en de overwaarde kunnen senioren mooie cruises boeken, een camper, salonboot of Tesla aanschaffen. Je eigen woning consumeren, met dank aan het rentebeleid van centrale banken. Door toedoen van de ECB kan een senior zijn overwaarde opnemen als consumptieve lening, overigens zonder fiscale renteaftrek. Je koopt een mooie camper en gaat cruisen. De kinderen hebben het nakijken, daar gaat hun erfenis. Ze wonen langer thuis en sparen(zonder rente) voor de aanbetaling van een eigen huis. Als ze 40 zijn betalen ze de hoofdprijs.
Generatiekloof
Ziet u ook wat ik zie? Ik zie een generatieconflict opdoemen. Het is niet uit te leggen dat gepensioneerden met overwaarde op hun paleisjes, naast hun overigens gekrompen pensioen, toch extra geld kunnen opnemen om alles uit het leven te halen. De jongeren zijn genoodzaakt om langer in het ouderlijk huis te vertoeven en moeten vervolgens krom liggen om een tophypotheek in 30 jaar af te lossen. Straks verstoort een financiële crisis hun woongeluk en staan ze met hun hypotheek onder water. Een beurscrash met aanverwante kredietcrisis ligt zeker in verschiet in dit verstoorde monetaire tijdvak. Het beleid van centrale banken heeft zichtbare schade toegebracht aan de woningmarkt en een generatieconflict gecreëerd. De jongeren krijgen niets cadeau. Veel vaste arbeidscontracten zijn tijdelijke contracten geworden, pensioenleeftijd meerdere malen verhoogd, woningen onbetaalbaar, en de coronacrisis geeft de genadeklap. Als vader van 3 volwassen kinderen zie ik deze ernstige ontwikkeling met lede ogen aan.
Vol is vol
Ik schaam me als ik een dure vakantie zou boeken. Ik blijf bescheiden rond fietsen in ons overvolle polderlandje, zolang dat nog kan. Als een nieuw kabinet een inhaalslag wil maken om het tekort van 419.000 huizen in te lopen dan vrees ik dat er weinig groen overblijft. En hoeveel procedures gaan er komen van bewoners die bezwaar maken tegen hoogbouw vlak voor hun neus? En hoeveel ruimte is er nog af te knabbelen van beschermde natuurgebieden en staat de stikstofcrisis landjepik niet in de weg? Ik denk dat er een paar huisjes minder gebouwd gaan worden. Ziet het enorme dilemma in een klein landje? Ik herinner mij ineens de uitspraak van een omstreden politicus die ooit riep, “vol is vol!” Misschien is het een idee om een premie toe te kennen aan mensen die willen emigreren? Of de boel omdraaien en immigratie afremmen. Tsja, een gevoelig stukje politiek in een gepolariseerd politiek landschap.
De oplossing
Zou informateur Tjeenk Willink de huidige generatiekloof doorzien en de politieke partijen met de neus op de feiten drukken? Dat huizenprijzen met de helft moeten dalen, dat overwaarde niet meer consumptief beleend mag worden. Dat centrale banken hun monetaire beleid aanpassen. Dat een nieuw kabinet de samenleving voorbereidt op de nieuwe crisis die daarmee gepaard gaat, net zoals in de coronacrisis. Niet een gratis spuit maar gratis geld voor iedereen die lijdt onder de financiële crisis. Centrale banken werken achter de coulissen aan hun central bank digital currency(CBDC). Iedereen een digitale rekening bij de centrale bank na de grote crash die natuurlijk iedereen raakt. De inkomens- en vermogensongelijkheid is zo enorm dat ik inmiddels begrijp waarom de Agenda 2030 van het WEF uitkomst biedt. Klaus Schwab zegt toch: “You own nothing, but you will be happy.” En nee, ik heb niet gedroomd de afgelopen nacht.
GW
appeared first on Biflatie.