Psycholoog ontrafelt: zo werkt het Bitcoin fenomeen in je brein

Michael Eisink is al 20 jaar psycholoog en coach. In 2017 ontdekte hij de wondere wereld van crypto en sindsdien is hij besmet met de cryptokoorts. In zijn columns bekijkt hij crypto door het oog van een psycholoog.

Als je eenmaal in de wereld van bitcoin (BTC) bent beland, lijkt bitcoin overal te zijn. Ook als je niet erg veel affiniteit hebt met de bekendste cryptomunt kun je er op een gegeven moment maar moeilijk meer omheen. Hoe werkt dit door het oog van de psycholoog?

Aandacht werkt een beetje zoals de cookies die gebruikt worden door je internetbrowser. Iets waar je recent naar hebt gezocht of online mee bezig bent geweest, zit als het ware vóór in je brein en je krijgt telkens allerlei pop-ups met voor jou bruikbare producten aangeboden.

Achter dit fenomeen gaat een psychologisch proces schuil dat selectieve aandacht wordt genoemd. Waarschijnlijk herken je dit principe heel goed, je komt het geregeld tegen. Bijvoorbeeld wanneer jij een nieuwe telefoon hebt gekocht. Het was je voor het aanschaffen van deze telefoon niet opgevallen hoeveel mensen in je omgeving dezelfde telefoon hebben.

Selectieve aandacht

Over selectieve aandacht bestaan een aantal theorieën waarvan de meest tot de verbeelding sprekende die van een zoeklicht is. Je aandacht is als een schijnwerper waarmee je door het donker zoekt. Daar komt tegelijkertijd een filter bij om te voorkomen dat je overloopt met allerlei nutteloze prikkels. Als je door het donker zoekt, kom je namelijk te veel informatie tegen om bewust te kunnen bevatten. Er zal naast het zoeklicht een filterproces moeten optreden.

Je kan het filteren van informatie zien als het gebruiken van een vergiet: als je je spaghetti na acht minuten koken in een vergiet gooit, loopt het water eruit en blijft de spaghetti achter. Naarmate informatie van groter belang voor jou is, zullen de gaten van het vergiet groter worden waardoor het water sneller wegloopt en de slierten eerder toegankelijk zijn.

Informatie kan als meer belangrijk aangemerkt worden wanneer het kort geleden is dat je er iets over hebt vernomen, wanneer jij er meer door (geïnteresseerd) geraakt bent en ook wanneer je er steeds vaker over hoort praten.

BTC in je brein

Wanneer je over bitcoin hoort praten, zowel in negatief als in positief opzicht, zullen hier associaties mee gepaard gaan. Wanneer er veel associatie-lijntjes gaan lopen, is het neurale netwerk waarin bitcoin zich bevindt blijkbaar uitgebreider en is het hiermee belangrijker voor je zenuwstelsel. Je filter wordt hierdoor beïnvloedt en informatie over bitcoin zal minder snel worden weggehouden uit het bewustzijn. Dat betekent dat wanneer je na een verjaardag naar huis fietst, je na een gesprek over bitcoin veel eerder geneigd bent om een bitcoin reclame waar te nemen achter op een lijnbus, een bitcoin-sticker op een lantaarnpaal te zien zitten of een gesprek over bitcoin op te vangen tussen twee mensen waar je toevallig langs fietst. 

Zeker wanneer je sowieso al iemand bent die geïnteresseerd is in economische zaken en daar al het nodige van weet. Als je weinig associaties hebt met bitcoin is je neurale netwerk niet heel geactiveerd geraakt, is de interesse waarschijnlijk laag en zal het zoeklicht snel weer verplaatst worden naar iets dat meer interessant voor je is.

Focus op bitcoin

Waarschijnlijk het merendeel van de lezers van deze column heeft een neuraal netwerk dat behoorlijk is ‘geprimed’ op bitcoin. Doordat je er geregeld over leest en nadenkt, zal je neurale netwerk meer en meer gefocust raken op bitcoin (en andere altcoins) en zal het je aandacht meer en meer gaan sturen. Daarmee is de kans groot dat je er meer over gaat praten en er ook bij niet-bitcoin geïnteresseerden in je omgeving steeds meer neurale linkjes gaan ontstaan (positief of negatief). 

Het is geen toeval dat vanaf 2008 steeds meer mensen warm lopen voor bitcoin en het aantal wallets groeit en groeit. bitcoin komt steeds meer in zwang en het wordt steeds normaler. Hierdoor zal steeds vaker het woord bitcoin voorkomen en zullen steeds meer neurale netwerken aan gezet worden en die netwerken op hun beurt weer meer uitgebreid worden. Er is geen ontkomen meer aan:

Internet, mobiele telefoon…. bitcoin.