Optelsom 1: 1+1=2+1=3+1=4+1=5+1=6+1=7+1=8+1=9+1=10
Optelsom 2: 1+1=2+2=4+4=8+8=16+16=32+32=64+64=128+128=256+256=512+512=1024
Ik begin deze column met een optelsommetje. Het lukt mij nog zonder calculator maar ik vrees dat we over een jaar misschien allemaal een calculator nodig hebben om een optelsommetje te maken voordat we boodschappen gaan doen. Het sommetje is dan anders dan het eerste rijtje waar 2 + 1 nog 3 is. We krijgen te maken met een ontsporing van de inflatie als er niet snel een wonder gebeurt. De inflatie dreigt uit de hand te lopen door een plotselinge exponentiële mondiale groei waarbij ineens tekorten ontstaan aan onderdelen voor diverse producten, zoals o.a. in de auto industrie. Daar waar de levering van chips voor de elektronica belangrijker zijn dan zuigers en kleppen onder de motorkap van onze technologisch uitgeruste voertuigen.
Virologen en economen
Door de coronakrimp is er achterstand ontstaan in van alles. Er was deflatie omdat de vraag naar producten terug viel. Minder vraag betekent lagere prijzen. Langzaam komen veel westerse economieën tot leven omdat de zomer weer versoepelingen brengt van de beperkende coronamaatregelen. Niet alleen door de vaccins maar voornamelijk omdat het virus dooft wanneer mensen door hogere temperaturen de buitenlucht opzoeken. In de winter gaan we onze bedompte huisjes weer in en komen virusbesmettingen weer terug. Er komen nieuwe virusvarianten die nieuwe vaccinatieprogramma’s noodzakelijk maken en mogelijk opnieuw beperkingen in bewegingsvrijheid. Dat is het grote dilemma waar virologen maar vooral economen mee worstelen. Virologen denken hoofdzakelijk in hun eigen straatje en dat is het bestrijden van virussen met alle mogelijke middelen. Economen denken ook in hun eigen straatje en dat is de staat van de economie. Een vrije economie zonder beperkingen en zonder geforceerde handel in opgedrongen farmaceutische producten waarvoor regeringen diep in de buidel moeten tasten. Virologen en economen zijn elkaars vijanden als de economie wordt geplaagd door een virus.
Kan inflatie schuldenberg verkleinen?
De coronakrimp heeft veel schade toegebracht aan voornamelijk het MKB. De grote multinationale bedrijven hebben juist veel kapitaal binnen geharkt op de financiële markten waar beleggers het goedkope geld massaal belegden in Big Tech en in Big Farma. De kleine spaarders gingen meedoen omdat spaargeld op de bank wegrotte. Door de coronakrimp was er deflatie. Inflatie was er alleen in vastgoed, op de beurs en in cryptovaluta. De massa hield hun geld vast in afwachting op betere tijden. Winkels en terrassen gaan weer open en de versleten schoenen, kleding en duurzame goederen worden versneld vervangen. Bij stijgende vraag stijgen de prijzen van grondstoffen zoals olie, hout, koper, zilver, enzovoort. Een structurele inflatie is geboren. Een geldontwaarding die door centrale banken dringend werd gewenst. Het was jarenlang beleid om de inflatie op te krikken door de rente te verlagen en door het opkopen van slecht renderende obligaties van de bankbalansen. De schuldenberg moest procentueel omlaag worden gebracht in verhouding tot het mondiaal BBP. Economen waarschuwden voor dit gevaarlijke beleid waardoor geld lenen spotgoedkoop werd en de schuldenberg juist omhoog ging.
Kapitaalbehoefte overheden
Huizenprijzen gingen door het dak en beurzen reikten tot in de hemel. Een bubbel van jewelste met daartegenover een schuldenberg van jewelste. Aflossen kan alleen door minder te lenen en economische groei te gebruiken voor aflossen. Echter is dat theoretisch ondenkbaar omdat economische groei voornamelijk wordt gecreëerd door vraag en aanbod. Aanbod moet ter voorkoming van inflatie meegroeien met de vraag en daarvoor zijn investeringen vereist. Voor investeren gaat men naar de bank van lening. Aflossen doet de ondernemer met de verwachte winst. Winst wordt behaald door consumerende consumenten die hun duurzame goederen deels betalen met geleend geld. Kortom, de economie draait op krediet. Zonder krediet groeien we niet. Nu komt het probleem. De schuldenberg staat op recordhoogte en de rente op record dieptepunt. Lenen was spotgoedkoop en wordt snel duurder doordat de vraag naar kapitaal sterk zal stijgen door de enorme kapitaalbehoefte van overheden.
Inkomen blijft achter
Met de VS voorop zal ook de EU veel kapitaal moeten ophalen om de ontspoorde begrotingstekorten af te dekken. Een belastingverhoging zal tevens onontkoombaar zijn. De VS verhoogt de tarieven voor de vennootschapsbelastingen en ook in Europa zullen belastingopbrengsten moeten groeien. Dit allemaal bij een stijgende inflatie en stijgende rente door stijgende vraag naar kapitaal. Hoge rente en hoge inflatie zijn funest voor de exponentiële groei, zie sommetje 2 bovenaan. En dan komt het. De consumentenbesteding onder de massa zal inzakken naarmate het besteedbare inkomen achterblijft bij oplopende prijzen. Als de (centrale) rente vanaf een nulpunt, en zelfs negatief, omhoog wordt gedreven bij een schuldenberg op recordniveau dan zal uiteindelijk de economie vastlopen bij terug vallende vraag. Bij hogere rente en hogere inflatie daalt het besteedbaar inkomen door stijgende lasten en gaan we terug naar af.
Dambreuk
Zie hier het eindspel van een schuld gedreven economie waarvoor economen waarschuwden. Centrale banken hebben het failliet van het fiduciair geldsysteem weten uit te stellen door de rente laag te houden. Het stuwmeer met exponentiële kredietgroei is gevuld tot aan de rand. De dijken daar omheen zijn niet verhoogd. Als de winter komt zal de korte economische euforie plaats maken voor nieuwe virusangst. Bij nieuwe vraaguitval zal het kredietstuwmeer een alarmfase bereiken. De middelen om de dam te verhogen ontbreken; de inwoners in het dal zien het gevaar en vertrekken. Opnieuw luidt de avondklok een lockdown in, maar niet om de nationale gezondheid. Er dreigt ander gevaar.
Schuiven
De mondiale schuldenberg dreigt te gaan schuiven maar niemand die het ziet. Iedereen is druk met vakantieboekingen en werkt de achterstand in de garderobe bij. Niemand die oog heeft voor de oneffenheid van de schuldopbouw binnen de EU-gelederen. Niemand die kijkt naar de perikelen rondom de verdeling van het EU-coronaherstelfonds. Niemand die zich druk maakt om het nieuwe kabinet, wordt toch weer hetzelfde. De 3 van Rutte 3 wordt een 4. We tellen gewoon door en vergeten de groeiende controverse tussen lidstaten van de EU. We zullen worden ingehaald door de natuurlijke wetmatigheid dat het instorten van een stuwdam het gevolg is van te hoge druk en slecht onderhoud.
GW
appeared first on Biflatie.