Als rentestijging explodeert, grote kans dat beurs implodeert

Hier op Biflatie volgen we nauwgezet de bewegingen op de financiële markten. Ondanks dat voor veel mensen de beurs een ‘ver-van-m’n-bed-show’ is vanwege de krappe eigen beurs, is de invloed van de financiële markten groter dan ooit op de financiën van de kleine man en vrouw. De hardwerkende massa heeft geen tijd om de financiële pagina’s uit te pluizen om te weten of ergens wat valt te verdienen met een beetje investeren. Beleggen is voor de grote jongens, zo is de algemene opinie. Voor de elite, de banken en de institutionele beleggers.

Een chaotische finish nadert

Toch zijn de laatste tijd veel mensen met een modaal inkomen ingestapt om de simpele reden dat spaargeld op de bank inteert. Een rentevergoeding van 0,01 procent minus bankkosten en inflatie betekent interen. Om je reserves aan te vullen moet je wel uitwijken naar investeringen buiten de bank om. Beleggen in edele metalen, in cryptovaluta, op de beurs, of wat erg in trek is bij de jongeren, en zonder kosten, beleggen via een Reddit-app. Beursgoeroes waarschuwen altijd voor het moment dat de taxichauffeur en Jan met de pet gaan meedoen in de beursrally. Meestal is dan de finishlijn in zicht waarbij er één als winnaar over de streep gaat en daarna de verliezers zich verzamelen met de gedachte dat ze weer een ervaring “rijker” zijn en een illusie armer. Als toeschouwer langs de zijlijn vind ik deze ratrace uitermate spannend. Vanachter mijn beeldscherm heb ik een mooi uitzicht over het parcours. Ik zie genoeg signalen die aangeven dat de deelnemers een chaotische finish naderen. Jammer voor degenen die net wat vermogen tekort komen om met een inhaalrace als eerste te eindigen. Tsja, er kan er maar één de winnaar zijn.

Als de rente stijgt

De bewegingen op het circuit kunnen worden gehinderd door de weersinvloeden. Komt er regen, of slechts een paar buien. Worden het regenbanden of nemen we de gok. Kijken we naar boven dan zien we donkere wolken. De wolken van renteverhogingen die de obligatiemarkten in beweging brengen. Het is bekend dat de handel in het tienjarige schatkistpapier de leentarieven bij de banken bepaalt. Door een redelijke balans tussen vraag en aanbod bleef de rente laag. Nu de vraag naar geld stijgt zal naar verwachting de rente op de obligatiemarkt navenant stijgen. Centrale banken hebben vanaf 2009 de centrale rentetarieven verlaagd om de banken meer lucht te geven. Het goedkope krediet werd volop gebruikt om vastgoed en aandelen te kopen. Gevolg was een enorme prijsinflatie van aandelen en op de huizenmarkt. Als de obligatiemarkt een draai maakt zullen alle rentetarieven stijgen. Gaat de hypotheekrente omhoog plus de rente op alle vormen van krediet.

Het paard slaat op hol

De vraag naar geld door overheden is overweldigend. Oorzaak is de coronacrisis en de investeringen in de energietransitie die achterlopen op schema. Vooral in de VS maar ook in Japan, China en Europa moeten regeringen hun gigantische begrotingstekorten opvullen met geleend geld. Als de vraag groter is dan het aanbod dan gaat de prijs(rente) van geld omhoog. De geldschieters, zoals de institutionele beleggers en pensioenfondsen, zien momenteel nogal wat risico op de kapitaalmarkt omdat de mondiale schuldenberg tot het hoogste niveau ooit is gestegen. De kans bestaat dat bijvoorbeeld bedrijfsleningen, en wie weet zelfs obligaties van insolvabele landen, niet worden afgelost. Beleggers zien de kredietrisico’s en dat vertaalt zich in hogere risicopremies die de ‘prijs’ op staatsleningen omhoog stuwen. Juist de centrale banken wilden een rentestijging ten koste van alles voorkomen. Hun beleidsinstrument om de financiële markten met goedkoop geld draaiend te houden is uitgewerkt. Het paard slaat op hol.

Het eindspel

Centrale banken durven het niet aan om de inmiddels negatieve centrale rentetarieven nog verder te verlagen. De systeembanken kunnen dat niet aan, het vernietigt hun verdienmodel. Centrale banken zouden mogelijk in paniek kunnen raken als de rente de komende weken blijft stijgen. De FED en ECB zijn uitgespeeld en kijken machteloos toe hoe snel de rente de laatste maand is gestegen op de 10-jarige obligaties. Zie grafiek. Is het eindspel ingezet? Met de VS voorop moeten er biljoenen dollars en euro’s worden geleend. De enorme vraag naar geld jaagt de prijs op. Het is een race tegen de klok.

De bubbel loopt leeg

Als de koersdaling in aandelen in een stroomversnelling raakt zullen institutionele beleggers vluchten naar het “veilige” staatspapier waarop dan wel het rendement stijgt maar de koerswaarde tegengesteld daalt. Particuliere beleggers, die tweede klas reizen, zijn altijd de laatsten die uitstappen en moeten genoegen nemen met de restjes die overblijven. De grote beleggers worden voorzichtig met aandelen en wijken uit naar obligaties. Als de waardedaling van aandelen op de beurs doorzet zal de kapitaalvernietiging een heuse beurscrash kunnen veroorzaken. De risicopremie op staatsleningen drijft de rentetarieven nog verder omhoog en zal een versterkende uitwerking hebben op de beursdaling. De bubbel in alles zal leeg lopen.

Alleen verliezers

We konden er op wachten. De economie, met een door corona bange samenleving, was daarop al vooruit gelopen. In tijden met normale rentetarieven dalen de beurzen voordat de economie krimpt. Als financiële markten te laat op de noodrem trappen zal de kapitaalvernietiging desastreuze gevolgen hebben voor de onderliggende economie die al bijna op z’n kont ligt. Het is de prijs voor het risico wat men nam. Door sluiting van de casino’s gingen wildvreemden een gokje wagen op de beurs. Dat maakte de waanzin compleet. Bij een grote crash wordt vaak de race stil gelegd. Dan zijn de grote beleggers ook verliezers en kunnen ze de hand schudden met al die kleine verliezers die vermogen tekort kwamen om de grote jongens in te halen. “The race to the bottom” kent alleen verliezers. Er is slechts 1 winnaar en dat ben ik. Degene die de finishvlag hanteert en zich smeert voor de boel implodeert.

GW