Bitcoinadressen: zo herken je ze en dit kan je er mee

Bitcoin voor beginners: in dit artikel leggen we uit wat bitcoinadressen zijn, hoe ze eruit zien en wat je ermee kan. Ook vertellen we hoe een block explorer werkt en hoe je de transactiekosten tot 80% kan verlagen als je de juiste soort bitcoinadressen gebruikt.

Bitcoinwallets en bitcoinadressen

Bitcoins bewaar je op een bitcoinadres, dat toebehoort aan een bitcoinwallet. Bitcoinwallets zijn virtueel en bestaan alleen op de blockchain. Toegang verkrijg je met jouw unieke (en geheime!) seed phrase in combinatie met een wallet-app. Een seed phrase is als een soort wachtwoord voor je bitcoinwallet – dat deel je dus met niemand.

Iedere bitcoinwallet beschikt over een praktisch oneindig aantal unieke bitcoinadressen. Op ieder bitcoinadres van jouw bitcoinwallet kan je bitcoins ontvangen of bewaren. Jouw bitcoinwallet heeft dus niet één bitcoinadres, maar een oneindig aantal bitcoinadressen die tezamen jouw wallet vormen.

Wanneer je een bitcointransactie doet, doe je dat altijd van het ene bitcoinadres naar het andere. Voor het versturen van bitcoins heb je dus een bitcoinadres van de ontvanger nodig. Zodra je ze verstuurt worden ze van het bitcoinadres van jouw bitcoinwallet afgeschreven en bijgeschreven op het bitcoinadres van de wallet van de ontvanger. Het ontvangen van bitcoins werkt precies andersom; je moet dan de verzender één van jouw bitcoinadressen aanleveren.

Hoe ziet een bitcoinadres eruit?

Bitcoinadressen zien eruit als een lange en ingewikkelde reeks karakters. Vroeger was er maar één soort bitcoinadres, maar tegenwoordig zijn er meerdere soorten. Hieronder zie een aantal voorbeelden van hoe de meest gangbare soorten bitcoinadressen eruit zien.

De verschillende soorten zijn onderling compatibel. Je kan dus van ieder soort bitcoinadres versturen naar ieder ander soort bitcoinadres. Bij de nieuwere soorten zijn er echter wel meer mogelijkheden en zijn de transactiekosten veel lager.

Een bitcoinadres kan er ook weergegeven worden als een QR-code. Dat is gewoon een normaal bitcoinadres, maar dan grafisch weergegeven zodat het met een wallet-app op een mobiele telefoon te scannen is. Twee mensen die elkaar betalen hoeven daardoor geen complexe bitcoinadressen in de tikken, maar kunnen gewoon de QR-codes scannen. Het daadwerkelijke bitcoinadres staat meestal onder de QR-code vermeld.

SegWit: Tot 80% lagere transactiekosten

De oudste soort bitcoinadressen zijn Legacy-adressen. Je kan dit soort bitcoinadressen herkennen aan het feit dat ze met een ‘1’ beginnen. Legacy-bitcoinadressen zijn een beetje primitief en de transactiekosten in de vorm van miner’s fees zijn het hoogst.

Sinds de SegWit-upgrade in 2017 zijn er ook SegWit-adressen, in twee soorten. SegWit zorgt er onder andere voor dat digitale handtekeningen in transacties minder ruimte in beslag nemen, waardoor de transactiekosten veel lager uitvallen.

Van de twee soorten SegWit-adressen is ‘Native SegWit Bech32’ de meest geavanceerde. Daarmee kan je tot 80% besparen op de transactiekosten, vergeleken met Legacy-adressen. Ze beginnen met ‘bc1’ en worden ook wel bech32-adressen genoemd (spreek uit: besh32) of iets technischer: Pay to Witness Public Key Hash (P2WPKH).

‘Nested SegWit’ is een iets minder geavanceerde tussenvariant, bedoeld voor wallet-apps en dienstverleners die (nog) geen Native SegWit ondersteunen. Met Nested SegWit-adressen zijn de transactiekosten tot 40% lager dan met Legacy-adressen. Nested SegWit-adressen beginnen met een ‘3’ en de technische benaming is Pay to Witness Public Key Hash in a Pay to Script Hash (P2SH-P2WPKH).

Als je de laagste transactiekosten wil kan je dus het beste een Native SegWit-bitcoinadres gebruiken; eentje die met ‘bc1’ begint.

Upgraden naar een SegWit-wallet

Als je wil upgraden en gebruikmaken van een nieuwer soort bitcoinadressen dan is dat vrij eenvoudig. Je hebt dan een wallet-app nodig die de nieuwere SegWit-adressen ondersteunt. Daarmee kan je een nieuwe bitcoinwallet aanmaken op basis van één van de SegWit-varianten.

Vervolgens verstuur je jouw bitcoins simpelweg vanuit je oude wallet naar een bitcoinadres dat toebehoort aan je nieuwe wallet. Als je nog niet zo ervaren bent kan je eerst een kleine test-transactie doen om te kijken of alles goed gaat.

Zorg er wel voor dat je een goede back-up maakt van de 12 of 24 woorden van de nieuwe seed phrase! Wellicht is het ook verstandig om je oude seed phrase ook nog een tijdje te bewaren. Voorzichtigheid kan immers geen kwaad en misschien heb je die ooit nog eens nodig, bijvoorbeeld om iets uit te pluizen of vanwege administratieve redenen.

Waar vind je jouw bitcoinadres(sen)?

Je kan jouw bitcoinadressen eenvoudig opvragen via een wallet-app. Nadat je die hebt geïnstalleerd en jouw seed phrase eraan hebt gekoppeld zijn er verschillende manieren om dat te doen.

Het makkelijkst is via de knop ‘Ontvangen’ of ‘Receive’ (of vergelijkbaar), waarover de meeste apps beschikken. Daarmee kan je één van jouw bitcoinadressen genereren. Vanwege privacyredenen is het gangbaar om voor iedere transactie een nieuw bitcoinadres te gebruiken dat nooit eerder is gebruikt. De meeste wallet-apps doen dat automatisch voor je.

Meestal kan je ook bitcoinadressen opvragen via het transactieoverzicht. Als je de individuele transacties selecteert kan je vaak aanvullende informatie zien zoals de bitcoinadressen van de verzender en ontvanger. Als jij de ontvanger bent is het bitcoinadres van de ontvanger dus één van jouw bitcoinadressen en als je de verzender bent is het vice versa.

Sommige wallet-apps bieden nog meer mogelijkheden om bitcoinadressen op te vragen. In de Electrum wallet kan je bijvoorbeeld ook een complete lijst met adressen opvragen.

Block explorers

Met behulp van bitcoinadressen kan je eventueel informatie opzoeken via een block explorer. Block explorers zijn een soort zoekmachines voor de blockchain. Het zijn (meestal) websites waarop je de informatie op de blockchain kan inzien en analyseren.

Als je in een block explorer bijvoorbeeld een bitcoinadres invoert krijg je de complete transactiegeschiedenis van dat adres te zien. Een block explorer toont je op basis daarvan hoeveel bitcoin er op dat bitcoinadres staat en stond, sinds wanneer, welke transacties ooit eerder van of naar het adres zijn gedaan en ook hoeveel bitcoins daarbij gemoeid gingen.

Eventueel kan je doorklikken op de transacties en de bitcoinadressen van de tegenpartijen om ook daarvan complete transactiegeschiedenis door te bladeren.

Block explorers kunnen handig zijn als je ooit meer wil weten over een bitcointransactie of -adres. Bijvoorbeeld om te controleren of een transactie goed gaat. Je vult dan één van de betrokken bitcoinadressen in (of een transactie-id) en de block explorer toont je vervolgens wat er op de blockchain is geregistreerd. Je kan daarmee ook controleren of en hoe vaak een bitcointransactie bevestigd is.

Privacy

Alles is dus publiekelijk inzichtelijk en dat heeft privacyimplicaties waarvan het goed is op de hoogte te zijn. Als je een bitcointransactie doet kan de ontvanger immers zien welk bitcoinadres van jou is. Op basis daarvan is de volledige transactiegeschiedenis van jouw bitcoinadres in te zien.

De ontvanger kan dus zien hoeveel bitcoin je nog hebt op dat adres, waar het daarvoor vandaan kwam en van daaruit proberen te analyseren naar welke adressen je in het verleden nog meer verzonden hebt. Ook transacties die je in de toekomst maakt worden op deze manier geregistreerd. Het is daarom beter voor je privacy om bitcoinadressen slechts éénmalig te gebruiken.

Als je jouw privacy eenmaal kwijt bent win je die niet zomaar terug. Je toekomstige transacties zijn immers ook op dezelfde manier via een block explorer te volgen, dus het simpelweg verplaatsen van de fondsen naar een nieuw adres lost het probleem niet op.

Om het spoor te doorbreken en privacy terug te winnen is het gebruik van anonimiseringsstechnieken zoals Coin Join daarom steeds populairder. Sommige wallet-apps zoals Wasabi en Samourai hebben daarvoor ingebouwde functionaliteit.

Is Bitcoin nieuw voor je? Lees dan ook eens onze geknopte gids Beginnen met Bitcoin!

Beeldmateriaal: Bestpicko, license CC BY 2.0