Disclaimer; Dit is het eerste artikel wat ik schrijf voor deze site, daardoor weet ik niet goed in te schatten wat voor kennislevel ik aanspreek dus probeer ik het zo ver mogelijk uit te diepen maar ook interessant te houden voor doorgewinterde bagholders 😉 Wat ik in dit artikel ga beschrijven zijn mogelijke reacties van de markt, let wel; het zijn geen wetten. de tips die ik geef zijn mijn denkbeelden over deze hele waanzin die blockchain heet. Doe er je voordeel mee, maar het is in geen geval advies wat jij moet doen, ik deel kennis voor zover ik dat heb. Feedback is welkom.
Een nieuwe Bullrun, realistisch?
Iedereen die in de cryptoscene meeloopt hoort al maanden dat mensen de bearmarket helemaal zat zijn, iedereen kijkt uit naar die schitterende bullrun van 2019 die ons te wachten zou staan. Het zou “ons jaar worden” hoor je galmen door de wandelgangen. Maar hoe realistisch is dit? Is het realistisch om te denken dat een markt alleen bestaat uit bull en bear perioden?
Afgezien van grote perioden sideways wel, want het is een bullmarket is een (langere) uptrend waarbij investeerders veel vertrouwen hebben en optimistisch zijn over de groei van de markt, en een bearmarket is een (langere) downtrend waar dat vertrouwen meer en meer afneemt en pessimise dus toeneemt. Maar er is geen rocketscience voor nodig om te merken dat men niet enkel op een zogeheten “bullmarket” zit te wachten, maar meer op bubblevorming (ookwel; Moon) waarbij prijzen naar ongekende (en meestal ireëele) hoogten stijgen zoals we eerder gezien hebben in 2013 (1165 USD) en 2017 (20K USD). En deze vorm van de markt, deze condities, zijn een stuk zeldzamer. Maar is dit wel wat ons te wachten staat, zoals iedereen beweert, of kunnen we beter onze verwachtingen temperen?
Om de toekomst te in te kunnen schatten dienen we te kijken naar de fundamentele werking van dit soort markten en wat ze in het verleden hebben laten zien. Wat we in de grafiek zien is immers pure menselijke psyche, en deze herhaalt zich oneindig en dus ook in markten zoals dit. Dat hebben we eerder gezien met DOTcom, goud en huizenprijzen noem maar op.
Bij crypto is dit niet anders. Het is zelfs meer waarschijnlijk dat er bullruns (en bubbles) ontstaan in een ongereguleerde markt zoals crypto daar het (nog) niet aan internationale regels onderhevig is. Over het algemeen geldt; hoe onvoorspelbaarder de markt, hoe groter de kans op een bubble.
Economen zijn het er op dit moment nog altijd niet over eens hoe een bubble exact ontstaat en wat de exacte triggers daarvoor zijn. Het is een combinatie van vele factoren waaronder vertrouwen, optimisme, FOMO, momentum, nieuwsberichten, whales, overheden en regels. Maar niemand weet de exacte ingrediënten en verhoudingen voor dit fenomeen.
Psychologische barrières spelen hierbij ook een grote rol, een voorbeeld bij uitstek is de 10K USD grens, nadat deze was gebroken was alle resistance verdwenen en zaten we binnen no-time op 14K en daarna richting 20K USD. Deze psychologische barrières zijn een interessant gegeven, het is vrijwel altijd op ronde getallen waarvan men denkt dat ze toch niet “gebroken” kunnen worden. Op het moment dat dat (tegen de verwachting in) wél gebeurt is het einde zoek en kan alle ratio de prullenbak in. Goudkoorts (FOMO) slaat toe en binnen een maand verdubbelt de prijs van 10K naar 20K USD eind 2017. Door de FOMO raken mensen verblind en kopen ze zo snel mogelijk, zoveel mogelijk, om de boot maar niet te missen en in veronderstelling dat ze zeer snel heel rijk worden; dit is het begin van het einde van een bubble. Zodra deze FOMO zijn piek bereikt volgt de crash, deze is onvermijdelijk. De prijs voor één bitcoin op 20K USD waarderen is in dit stadium van blockchain gewoonweg irreëel. Op zo een moment is het te ver overgewaardeerd, het wordt ongezond, degenen die al lang bitcoins hadden pakken hun winst, en de nieuwe investeerders komen van een koude kermis thuis en hun droom spat uit één. Onthoud dat emotie je grootste vijand is in dit spel. Angst is ook hier een barslechte raadgever.
Bubbles gaan vrijwel altijd door deze zelfde stadia met eenzelfde patroon, zoals wallstreet illustreert in onderstaande afbeelding;
Zodra de crash plaatsvindt en mensen zich dit gaan realiseren slaat de paniek toe. In principe gebeurt er ongeveer hetzelfde als de FOMO maar dan andersom. Panicselling neemt het over om maar “te redden, wat er te redden valt”. Hierdoor ontstaat er nog meer paniek waardoor de crash accelereert. Pessimisme, depressie en ongeloof nemen toe en overheersen op de markt. Vele mensen stappen uit en sommigen komen nooit meer terug. Zo’n downtrend kan maanden tot jaren, en in sommige gevallen wel tot tientallen jaren duren (Japan bearmarket sinds 1989). Kenmerkend voor het einde van een zogeheten bearmarket is dat mensen (the herd) er 100% van overtuigd zijn dat het nooit meer goed komt en dat ze hun geld kwijt zijn (zie ook; Capitulatie), ook dit resulteert vaak in nog verdere panicsells.
Er zijn weinig markten die onvoorspelbaarder zijn dan crypto, voor nu is het vrijwel 100% speculatie, hype en marketing van betreffende partijen waardoor hun coins stijgen. Laten we de grafieken eens naast elkaar leggen, degene van 2013/2014 en 2017/2018, om te kijken wat er nou precies gebeurt.
De meesten van jullie zullen het grootste gedeelte of alles van het verhaal kennen, maar het is goed om stil te staan bij wat er gebeurt en waarom, als we willen weten of een volgende bullrun/bubble aanstaande is of niet. Psyche herhaalt zich, en dat geldt niet alleen voor crypto, kijk maar hoeveel we geleerd hebben van vroegere oorlogen… “nooit meer, they said”…, maargoed, ik dwaal af;
“If you want to know the future, look at the past” -Albert Einstein
2013/2014:
De reden van deze bullrun is mij niet helemaal duidelijk. Geruchten gingen destijds dat Mt.Gox zelf deze prijs heeft gemanipuleerd. Het volume bevestigt dit vermoeden, maar het blijft speculatie. Ook zou het oprollen van Silkroad hier invloed op hebben gehad. Gevalletje negatieve aandacht is ook aandacht? Dat was in oktober 2013 en staat niet op de grafiek.
Op het begin van de grafiek zien we in ieder geval de duidelijk toegeslagen FOMO richting de ATH 1165USD, het is vrijwel één grote candle naar de maan, de buypressure is zo extreem dat zelfs 20% vóór de ATH een bijzonder grote rode candle wordt overwonnen. Een zeer bullish signaal. Euforie is daar, er gingen zelfs toen al verhalen in de rondte over 30K per BTC door enthousiastelingen. Die euforie maakte echter snel plaats voor paniek. Na slechts enkele dagen rond de 1000USD range doet de crash intrede. Op dat moment waren de condities heel wat anders als vandaaag de dag. Zo’n 75% van al het volume (buy/sell) van Bitcoin ging over Mt.Gox (Exchange), daarnaast was het toen ook enkel Bitcoin. Deze zou later gehackt zijn waardoor er een extreme pricedrop plaatsvond (veel mensen beweren dat Mt.Gox de 850K BTC zelf achterover heeft gedrukt, maar ook dat is speculatie, hier lopen overigens wel rechtzaken van).
Binnen 3 dagen ging BTC 25% down en in de week daarop nog eens 25% waarna de falling wedge vormde met het bekende ThreeDrive pattern. Een bullish pattern wat daarna dan ook uitbreekt naar boven richting de doubletop. Een double top is dan weer een bearish signaal omdat het een pricerejection impliceert en geen nieuwe higher high behaalt. Capitulatie zal niet lang op zich laten wachten, de bears hebben gewonnen. Panicsells breken daarna al snel door de 375 support area heen totdat de doublebottom volgt. In principe is dit het tegenovergestelde van de doubletop. Bullish signaal dus.
Veel mensen (met name ervaren traders) zullen waarschijnlijk op dit punt gedacht hebben dat dit het einde was van de marteling. Het volume spiked naar nieuwe hoogten en kleine FOMO lijkt wederom toe te slaan, helaas voor degenen die op dat moment instapten moest de final capitulation nog plaatsvinden, nog eens dik door de helft en vanaf dat moment geloofde men er helemaal meer in.
Rekt-feitje; Deze man panicsellde zijn 30K BTC voor 300USD per stuk. Ondanks dat daar een slordige 10M USD uit kwam is het discutabel of hij daar blij mee is op dit moment. Hij is de boeken in gegaan als The Slaying of the Bearwhale (YouTube 30K sellwall)
Het was klaar met BTC, het zou nooit meer goed komen en een eenzame dood sterven. Het was kapot, REKT. Herkenbaar?
2017/2018:
Nadat iedereen BTC in 2014 had doodverklaard en zijn/haar laptops met 7500 bitcoins had weggegooid begint dit feest weer van vooraf aan. Herhaling van de psyche, geen exacte herhaling van de grafiek, want totaal andere condities. De condities zijn onvergelijkbaar.
Maar wat gebeurt er hier dan wel, waarom gebeurt dit? Langzaamaan komt begin 2017 de hele cryptoindustrie weer op gang. De situatie is veranderd, ernstig veranderd, we kijken niet meer alleen tegen een paar nerds aan die Bitcoin minen en bezitten. Er komen steeds meer nieuwe (waardevolle) coins erbij in deze periode, de zgn. altcoins, aangevoerd door Ethereum met zijn smartcontracts. Het blockchain 2.0 platform (ETH) wint heel snel terrein, dit geeft de markt een extra impuls geeft in maart/april 2017. Het wordt al snel gezien als “de nieuwe bitcoin”. Ook Japan erkent in deze periode Bitcoin als betaalmiddel. Deze ontwikkelingen zouden de eerste rally op de grafiek goed verklaren van maart tot juni.
Dan krijgen we de aankondiging van de hardfork; Bitcoin-cash, men schrikt en dat zien we terug in de grafiek, het zou wel eens het einde kunnen betekenen van bitcoin want bitcoincash zou “the real bitcoin zijn” volgens bepaalde mensen, veel onduidelijkheid en paniek. Al snel draaien mensen bij, ze horen dat ze allebei de coins krijgen en dan is het al snel goed bij ons 😀
Goed, de fork slaagt en bitcoin cash staat stukken hoger dan men had verwacht. Vrijwel iedereen had verwacht dat dat ging instorten maar het hield verassend sterk stand. De stijging van Bitcoin in begin augustus is dus waarschijnlijk geweest door mensen die hun Bitcoin-cash ingeruild hebben tegen de echte echte Bitcoin.
Richting september gaat de grafiek weer down, het heeft wederom alles weg van een ThreeDrive/ABCDE pattern, alsof ze het erom doen. Dit keer is het de schuld van China en J.P. Morgan. China vertelt de wereld dat ze crypto verbannen en J.P. Morgan heeft het over een fraud. Interessant weetje is dat vlak na die “leg down”door deze FUD, J.P. Morgan zelf zeer veel Bitcoin inslaat. Makes you think.
Dan komt in oktober de aankondiging van Bitcoin futures. De markt was al bullish, maar toen deze aangekondigd werd, en de futures live gingen was het hek van de dam. Bitoin komt keer op keer in de media en lijkt niet te stoppen. Het is een moon van ongekende proporties. De waarde van bitcoin verdubbelt binnen 2 maanden tot een ATH van 20K USD. De hele scene is in een euforische staat.
Ok, en nu…?
…begint de ellende. Net als in 2013 is de échte peak van korte duur, Bitcoin stort in de afgrond. Het daalt met zo’n 14K USD richting de 6K support area. Het lijkt een solide support area en de bounce is dan ook flink, maar de crash is net begonnen en we zitten in een downtrend.
Dit gebeurt meestal in de vorm van een zogeheten falling wedge en dat herhaalt zich totdat de markt volledig is gestabiliseerd. Door de bounce ontstaat er hoop dat het zich herstelt; hier maken slimme traders gebruik van door zo laag mogelijk weer in te kopen, -wachten tot de stijging weer stagneert — en verkopen weer op basis van eerdere pivots of priceaction signals. Goede traders maken derhalve dan ook prima winsten in consolidatieperioden van bearmarkets.
Dit zien we ook goed terug in de afgelopen periode van Bitcoin.
Sterke support is te zien op de 6K support area (fibi236), deze heeft meermaals een bounce laten zien. Normaliter is het vrij gebruikelijk dat richting het einde van een wedge, er een reversal-pattern optreedt waarna de koers in de tegengestelde richting van de betreffende wedge uitbreekt. Dit keer dus niet, maar bij een crash van deze proporties was dat dan ook niet echt te verwachten, in de regel is het; hoe vaker het supportlevel getest wordt, des te fragieler dat support level- en ook het vertrouwen in de markt wordt. Zoals te zien op de afbeelding breekt de koers naar onder uit, wat lijkt op het begin van de capitulatie. Hier zit weer een condolisatieperiode aan vast waarna waarschijnlijk nog een definitieve capitulatie zal plaatsvinden en dat betekent dan ook gelijk het dieptepunt van de markt. Dit kan zomaar nog onder de 3000, 1800 en mogelijk zelfs richting 1200 terecht komen.
Dus we zijn rekt?
De downtrend van nu ziet er wel slechter uit dan die van 2013, de 6K support area is 6 a 7 keer retested en gebroken. Nu was dit ook zo bij de 375 area van 2013, maar ten eerste werd deze niet zó vaak retested en ten tweede deze ging door de helft waarna de nieuwe cycle in gang werd gezet. Ik betwijfel of “door de helft” voor deze crash voldoende zal zijn. Dat zou 3K betekenen maar ik vrees dat we lager gaan dan dat. De vraag is ook of daarna meteen de nieuwe cycle wordt ingezet. Ook de futures kunnen nadelig zijn voor het verdere verloop hiervan, zie ook dit.
Als we deze downtrend in verhouding gelijk trekken aan die van 2013, dan gaat het een no-show worden in 2019, dan gaat dit nog wel anderhalf jaar duren. We zijn er nog niet met de huidige capitulatie. De eerste leg down na de wedge lijkt de start van de capitulatie, dan komt er een bounce en er worden alweer lambo’s besteld. Dat is nog geen fase van capitulatie/despair. Zoals eerder gezegd, men(the herd) moet er echt helemaal niet meer in geloven. Die sprankjes hopium moeten eruit.
Is er ook nog iets positiefs?
Jawel. Eigenlijk is er niet zoveel aan de hand. Men moet onthouden dat pieken als in 2017 onmogelijk kunnen bestaan zonder diepten als dit. Yin Yang heet dat. Het is ook goed om te zien dat de markt steeds meer volwassen wordt. FUD en bepaalde nieuwsposts hebben tegenwoordig amper nog effect op de prijs. Als regeringen (China) of grote mannen (J.P. Morgan) iets roepen treedt er steeds sneller herstel op en in sommige gevallen reageert de markt er helemaal niet meer op. Dat is een goede ontwikkeling. Het is nadelig als je hier voor de hype zit maar voordelig als je long-term hodler bent.
De tijden van moon door uitspraken, socialmedia en hype zijn inmiddels wel voorbij. Het is nu zaak voor de verschillende partijen om daadwerkelijk iets neer te zetten wat werkt en een positieve uitwerking heeft op het dagelijks leven van mensen en/of bedrijven. Oftewel; adoptie van usecases.
When moon?
Dit is een lastige. Zoals gezegd zijn de exact benodigde condities hiervoor niet bekend, maar als het gaat gebeuren in 2019, dan is op dit moment de grootste kans ergens in februari, als zowel BAKKT en SEC met goed nieuws komen, dat zou wel eens de ignite kunnen zijn voor iets. Dit is pure speculatie, alleen zo’n soort combinatie zal plaats moeten vinden terwijl de markt al lichtjes optimistisch is.
Lichte FOMO heeft ook een kort lontje, het kan heel snel gaan zodra de juiste knoppen op de markt ingedrukt worden. Daar er pas ongeveer 30 miljoen mensen wereldwijd meedoen aan Bitcoin (dit is een ruime schatting van juli dit jaar) is er ook ruimte voor veel meer. Crypto ansich is nog relatief klein wereldwijd. Indien blockchain overleeft en daadwerkelijk datgeen neer gaat zetten wat men verwacht, dan komt die moon er wel, maar wanneer is de vraag.
Hopelijk komt de volgende bullrun in combinatie met globale adoptie van blockchain. Als er dan een bubble vormt en FOMO toeslaat, is het wellicht nog niet eens overdreven wat Mcafee heeft geroepen destijds. Het woord “onmogelijk” is inmiddels al wel even geschrapt uit het cryptowoordenboek, zo werd men in 2014 nog net niet op de brandstapel gegooid als zij zouden beweren dat bitcoin binnen 3 jaar op 20K USD zou staan.
Miljardair en facebook investor Jim Breyer is er niet zo bang voor, “So many of the very best computer scientists and deep learning Ph.D. students and post-docs are working on blockchain because they have so much fundamental interest in what blockchain can mean. You don’t want to bet against the best and brightest in the world.”
Conclusie?
Dit is een spelletje van de langste adem waarbij anderen jouw zuurstofcapaciteit proberen te beinvloeden en je daarmee eruit proberen te jagen, als je erin zit voor de lange HODL, HODL!
“The stock market is a device for transferring money from the impatient to the patient.” – Warren Buffett
Als je in blockchain gelooft, als in; dit is de volgende revolutie ala internet en de internationale wetgeving blijf voorlopig nog even hetzelfde, dan is er enkel één ding belangrijk; Zorg dat je de juiste coins bezit. Veruit de meeste coins zullen uitsterven, als je een coin hebt die dit slachtveld gaat overleven dan ben je een eind, een heel eind.
De bubble van 2013 was een kinderbubble.
De bubble van 2017 was een puberpubble.
De bubble die hierna komt, is waarschijnlijk de volwassenbubble.
De bubble van 2017 zal gaan verbleken bij de bubble waar globale adoptie bij betrokken is, als de wetgeving hieromtrent hetzelfde blijft durf ik daar mijn hand voor in het vuur te steken.
En wanneer stap je uit? Zodra de markt naar jouw mening nét iets te snel omhoog gaat, dan kun je er vanuit gaan dat je tegen de peak van FOMO zit. Crash is around the corner. Wees niet te gretig, cash optijd uit en haal sowieso je inleg eruit zodat je gratis speelt. Maak met je zelf ook duidelijke afspraken wanneer je uitstapt, en houd je hieraan.
Dus: Gaan we een nieuwe bullrun zien in 2019? Zoals het er nu naar uit ziet niet. Maar zeg nooit nooit!
Let op; het is nog steeds geen financieel advies, denk logisch na wat er gebeurt. Ik deel enkel kennis en ervaring.
Ik kan hier nog een langer stuk over schrijven, maar ik denk dat dit voorlopig wel wat dekt, wat betreft de next “bullrun”. Hopelijk hebben jullie er wat aan.
Als je vragen, opmerkingen of (constructieve) feedback hebt op bovenstaande, PM me op de telegram.
-mijk