Voorzieningenrechter stelt Bitonic grotendeels in gelijk en roept DNB op eis te herzien

Vandaag deed de voorzieningenrechter in Rotterdam uitspraak over een technische toelatingseis, die vorig jaar aan Bitonic was gesteld door De Nederlandsche Bank (DNB). Deze eis, ook wel whitelisting- of walletverificatie-eis genoemd, was een voorwaarde om met een registratie actief te kunnen blijven op de markt. De rechter stelde vast dat de manier waarop DNB de registratie ingevuld heeft inderdaad kenmerken lijkt te vertonen van de een vergunningsregime. De rechter erkent de twijfel die Bitonic heeft bij de rechtmatigheid van de whitelisting-eis. Maar wat betekent die uitspraak nu precies?

Voorzieningenrechter Rotterdam:
“De invulling die DNB aan het registratieregime heeft gegeven in het geval van Bitonic lijkt naar voorlopig oordeel kenmerken te vertonen van een vergunningsregime, nu de invulling van het registratievereiste is onderworpen aan een vrij ver gaande voorafgaande toetsing.”

Terechte twijfels Bitonic bij registratie-eis DNB

Wat de rechter vaststelde, in de uitspraak, is dat inderdaad tijdens de registratie een toelatingsvoorwaarde is gesteld door DNB en dat Bitonic het recht heeft om daartegen in bezwaar te gaan en dat sprake is van een spoedeisend belang. De rechter was van mening dat de registratie toch meer leek op een vergunningsaanvraag dan een eenvoudige registratie. En over de gestelde eis constateerde de rechter dat deze niet direct is af te leiden uit de regelgeving terwijl hij wel erg ingrijpend is.

Tegelijkertijd gaf de rechter aan dat het een ingewikkelde zaak is die vergaand onderzoek vereist, wat niet past in een voorlopige voorzieningsprocedure. Aan DNB werd de opdracht geven binnen zes weken het door Bitonic ingediende bezwaar te beoordelen en in het bijzonder een betere motivatie te geven op het besluit en de daarbij gehanteerde registratievereiste. De rechter wees daarmee het verzoek van Bitonic deels toe en veroordeelde DNB in de kosten van de rechtszaak.

Dus voorlopig is de walletverificatie-eis nog niet van de baan?

Inderdaad. De controles blijven voorlopig bestaan. De rechter gaf DNB opdracht om binnen zes weken het bezwaar af te handelen en overwoog dat het gezien die opdracht niet onevenredig bezwaarlijk hoeft te zijn voor Bitonic om nog een paar weken door te gaan met de controles. Ook wilde de rechter voorzichtig zijn omdat de opschorting mogelijk een sector-breed effect zou hebben waarvan de gevolgen niet helemaal te overzien zijn. De rechter gaat dus, ’totdat is beslist op het bezwaar’, niet over tot schorsing van het vereiste.

Hoe zit dat met de bezwaarprocedure van Bitonic tegen DNB?

Bitonic heeft eind december bezwaar gemaakt tegen de registratie en verwijst naar de visie van het Ministerie van Financiën:

Het verschil tussen een registratieplicht en een vergunningplicht is uiteen gezet in het antwoord op de vorige vraag. Bij een registratie vindt er, anders dan bij vergunningverlening, geen toets plaats of de aanbieder in staat is om te voldoen aan de eisen die de wet stelt. Dit is een belangrijk verschil tussen beide systemen dat naar aanleiding van het advies van de Raad van State in de implementatiewet is opgenomen.

Bitonic had op 4 mei 2020 een ruim 300 pagina’s tellend registratieverzoek ingediend, waarin werd toegelicht hoe aan de wettelijke regels wordt voldaan. Die regels staan ook in de procedure in het geheel niet ter discussie. Opmerkelijk was wel dat pas 3 maanden na dat uitgebreide registratieverzoek pas het eerste bericht van DNB kwam. DNB stelde aanvullende vragen en eisen, waaronder ook de walletverificatie-eis.

Bitonic vindt de nadere vragen en verwachtingen die DNB uitte tijdens de laatste drie maanden van de overgangstermijn niet op zijn plaats. De
toelichting op het voldoen aan de wet was tijdig gegeven en uitvoerig gedocumenteerd in het registratieverzoek. Bitonic verwachtte dat DNB in vervolg daarop zou handelen in lijn met de woorden van Minister Hoekstra:

‘Registreren doe je, een vergunning wordt je verleend’.

In de bezwaarprocedure zal dit thema een belangrijke rol spelen.

Wat betekent de uitspraak voor andere bedrijven?

De steun van de markt blijkt uit deze Engelstalige brief die aan de Rechtbank Rotterdam is gestuurd. In de brief onderschrijven al die partijen dat ook bij hen door DNB een harde technische toelatingseis is gesteld. In principe verandert er voor deze partijen niets en dienen ook zij de controle’s te blijven uitvoeren.

Wel is het zo dat de crypto-aanbieders eerder al een verzoek aan DNB hebben gericht om juridische helderheid te geven en de communicatie aan te passen, zodat duidelijk is of er nu wel of niet sprake is van een harde wettelijke verplichting en waar die dan precies op gebaseerd is.

Hoe gaat het nu verder?

In vervolg op de uitspraak is het aan DNB om te komen tot een nadere motivering op het bezwaar van Bitonic. Dit zal gebeuren volgens de gebruikelijke procedures waarin partijen hun standpunten nader toelichten en uitwisselen. Daarbij staat, dankzij de uitspraak van de rechter, niet ter discussie dàt DNB een registratievereiste heeft gesteld bij de registratie, maar komt aan de orde welke redenen DNB hiertoe had en of dit naar de letter en geest van de wet wel passend was.

We schreven al eens eerder over het in werking treden van cryptowet en ook over de opschudding van de sector toen bleek dat het registratiestelsel toch op een vergunningregime leek. Over de last-minute brandbrief van de sector rond de wallet-verficatie (November 2020) kan je hier meer lezen. Lees hier meer achtergronden over de rechtszaak van Bitonic tegen DNB.